آموزش بورس

افراد برای آغاز سرمایه‌گذاری در بورس، روش‌های مختلفی را انتخاب می‌کنند. برخی ابتدا همه دوره‌های آموزشی را پشت سر می‌گذارند و بعد وارد بازار می‌شوند. برخی هم‌زمان با گذراندن دوره‌ها به سرمایه‌گذاری می‌پردازند و برخی دیگر ترجیح می‌دهند از بسته‌های خودآموزی بورسو مقالات و کتب آموزشی استفاده کنند. به هر حال در همه این روش‌ها، فرد باید یادگیری مفاهیم و اصطلاحات بورسی را در برنامه خود قرار دهد. در ادامه این مطلب 4 مفهوم مهم «ارزش معاملات چیست؟»، «صرف سهام چیست؟»، «اهرم مالی چیست؟» و «نمودار شمعی چیست؟» بررسی می‌شوند.

ارزش معاملات چیست؟

حتما تاکنون درباره زمان مناسب برای سرمایه‌گذاری در بورس، صحبت‌هایی شنیده‌اید. این موضوع به سهام خاصی ارتباط ندارد و گاهی کارشناسان شرایط کلی بازار را برای آغاز سرمایه‌گذاری مناسب می‌بینند. یکی از معیارها برای سنجش زمان ورود به بورس، «ارزش معاملات» است. بنابراین در ادامه به بررسی دو عنوان « ارزش معاملات چیست » و « محاسبه ارزش معاملات» می‌پردازیم.

ارزش معاملات چیست؟

ارزش معاملات معیاری است که حجم نقدینگی را در بازار (برای یک روز کاری) نشان می‌‎دهد. مثلا افزایش ارزش در یک سهم به معنای افزایش سرمایه‌گذاری در آن است، این اتفاق تا حدی روی ارزش کل بازار تاثیر دارد. حال در نظر بگیرید که سرمایه‌گذاری در سهام مختلف در یک بازه زمانی به شکل موازی افزایش پیدا کند. در این حالت حجم نقدینگی بازار بیشتر می‌شود و کارشناسان این زمان را برای ورود به بازار بورسمناسب می‌دانند.

البته برعکس این حالت هم ممکن است رخ دهد. یعنی کاهش تعداد معاملات در یک سهم، باعث کاهش حجم نقدینگی در آن می‌شود. اگر این اتفاق برای چندین سهم به صورت موازی رخ دهد، ارزش معاملات (کل بازار) کاهش می‌یابد. بنابراین شروع سرمایه گذاری در چینین شرایطی اصلا پیشنهاد نمی‌شود. البته برای تصمیم‌گیری در بازار بورس، هیچ وقت نباید تنها به یک معیار اکتفا کنیم و باید چند موضوع به صورت موازی بررسی شود، اما در هر حال ارزش معاملات یکی از فاکتورهای مهم محسوب می‌شود.

محاسبه ارزش معاملات

همانطور که در قبل ذکر شد، حرکت صعودی یا نزولی در هر سهامی به صورت مجزا روی ارزش معاملات کل بازار بورستاثیر دارد. پس برای محاسبه ارزش معاملات، ما باید ارزش بازار سهام محاسبه کنیم. در واقع ارزش معاملات فرمول مجزایی ندارد و آنچه مورد محاسبه قرار می‌گیرد، ارزش بازار سهام است. برای محاسبه ارزش بازار سهام نمادهای مختلف باید از فرمول زیر استفاده کنیم:

تعداد سهام کل شرکت × قیمت پایانی سهم در روز معاملاتی = ارزش بازار

طبق فرمول بالا دو پارامتر (تعداد کل سهام شرکت) و (قیمت هر سهم)، در ارزش بازار آن تاثیر دارد. پس اگر قیمت سهمی بیشتر شود یا شرکت اقدام به انتشار سهام کند، ارزش بازار بیشتر خواهد شد. اما به این نکته توجه داشته باشید که اگر افزایش ارزش بازار سهم ناشی از (افزایش قیمت) باشد، امکان نوسان‌گیری وجود دارد و برای سرمایه‌گذاری بلندمدت در آن باید کمی تامل کرد. در طرف مقابل اگر فزایش ارزش بازار سهم ناشی از (انتشار سهام) باشد، حکایت از بزرگتر شدن و گستردگی کار آن شرکت دارد، پس احتمالا برای سرمایه‌گذاری بلندمدت انتخاب خوبی است.

در نهایت وقتی ارزش بازار سهام افزایش یابد، ارزش معاملات کل بازار بورسبیشتر می‌شود. به اصطلاح می‌گویند بازار مثبت است و بورسدر شرایط خوبی به سر می‌برد.

صرف سهام چیست؟

شرکت‌ها برای توسعه، گسترش فعالیت و حفظ ارزش خود، نیاز به تامین مالی دارند. این تامین مالی می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود. «تامین مالی از محل سود انباشته»، «تامین مالی از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران»، «تامین مالی از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها» و «تامین مالی به روش صرف سهام» روش‌هایی هستند که شرکت‌های بورسی از آن بهره می‌برند. انتخاب هر روش شرایط مخصوص به خود را دارد و شرکت برای با تطبیق شرایط و دریافت مجوز از سازمان بورسو اوراق بهادار می‌تواند اقدام به افزایش سرمایه کند. در ادامه قصد بررسی روش صرف سهام را داریم و به دو وموضوع « صرف سهام چیست » و « تامین مالی شرکت از طریق صرف سهام» می‌پردازیم.

صرف سهام چیست؟

برای اینکه بدانیم «صرف سهام چیست»، باید در ابتدا با دو مفهوم ارزش اسمی و ارزش بازار سهم آشنا شویم. ارزش هر برگ سهم عادی در زمان انتشار برابر 1000 ریال است که به آن «ارزش اسمی» می‌گوییم. حال این سهم بنا بر میزان عرضه و تقاضا با قیمت متفاوتی در بازار بورسمعامله می‌شود و به آن «ارزش بازار» می‌گوییم.

در افزایش سرمایه به روش صرف سهام، شرکت زمان انتشار سهام جدید، به جای فروش با قیمت اسمی از ارزش بازار سهم استفاده می‌کند و در واقع فروش با قیمت بازاری انجام می‌شود. عرضه سهم به روش صرف سهام می‌تواند با «حفظ حق تقدم در بورس » یا «سلب حق تقدم» باشد

تامین مالی شرکت از طریق صرف سهام

حال باید ببینیم که تامین مالی شرکت از طریق صرف سهام چگونه انجام می‌شود؟ دقت کنید که در این روش، فروش سهم با ارزش بازار انجام شد و یک تفاوت قیمت بین ارزش اسمی و ارزش بازار وجود دارد. شرکت‌ها از این تفاوت قیمت برای تامین مالی استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر از مابه‌التفاوت قیمت اسمی و قیمت بازاری سهام، تامین مالی شرکت صورت می‌گیرد.

پس از تامین مالی به روش صرف سهام، شرکت می‌تواند سه استراتژی زیر را به کار بگیرد:

• تخصیص سهام جدید به سهامداران قبلی
• تقسیم نقدی اضافه ارزش به سهامداران قبلی
• انتقال اضافه ارزش به اندوخته شرکت

بدیهی است که انتخاب استراتژی، به شرایط و اهداف شرکت و همچنین قوانین جاری بستگی دارد. اما به هر حال تامین مالی شرکت از طریق صرف سهام یکی از روش‌های محبوب و پر سود برای شرکت‌های بورسی است.

اهرم مالی چیست؟

یکی از عباراتی که در بازارهای مالی داخلی و بین‌المللی کاربرد دارد، اهرم مالی است. شما به عنوان یک سرمایه‌گذار باید بدانید که اهرم مالی چیست و چه کاربردی دارد . بنابراین در ادامه این بخش به بررسی « اهرم مالی چیست؟» و « اهرم مالی در بازار مشتقه» می‌پردازیم.

اهرم مالی چیست؟

در تعریف رسمی، اهرم مالی (Leverage) به معنی استفاده از ابزارهای مالی یا بدهی برای افزایش سود سرمایه‌گذاری است. اما برای درک بهتر مفهوم اهرم مالی، شرایط زیر را در نظر بگیرید:

بسیاری از اوقات سرمایه‌گذاران پس از یافتن فرصت مناسب سرمایه‌گذاری، با محدودیت در میزان دارایی روبرو می‌شوند. در این حالت فرد به وامی طولانی‌مدت نیاز ندارد، بلکه تنها به مبلغی (احتمالا قابل توجه) برای بالا بردن میزان سرمایه‌گذاری خود در دارایی خاص و برای مدتی محدود نیازمند است. این مبلغ را نمی‌توانیم وام در نظر بگیریم، چرا که به زودی و با کسب سود، توسط سرمایه‌گذار جبران می‌شود و در واقع ماهیتی متفاوت با وام دارد. در بازار سرمایه به این نوع تامین دارایی، اهرم مالی می‌گویند.

اهرم مالی در بازار مشتقه

در ایران استفاده از اهرم مالی در بازار مشتقه و برای قراردادهای اختیار معامله و آتی کالا رواج دارد. در بازار مشتقه ‌قراردادهای هر دارایی در ابتدا، اهرم ۱۰ دارند. البته این عدد با توجه به شرایط بازار و وجه تضمین می‌تواند تغییر کند. برای درک اهرم مالی در بازار مشتقه، مثال زیر را در نظر بگیرید:

• قیمت هر واحد (گرم) گواهی سپرده زعفران پوشال در بازار بورسدر یک روز کاری برابر با ۸۰۰۰ تومان است.
• اگر سرمایه‌گذاری بخواهد در این بازار 1 کیلو زعفران بخرد، طبق فرمول زیر مبلغ لازم برابر 8 میلیون تومان خواهد بود:

8 میلیون تومان = 8 هزار تومان * 1000 گرم (یک کیلو)

• حال همین سرمایه‌گذاری را در بازار مشتقه و به کمک اهرم مالی بررسی می‌کنیم.
• قرارداد آتی زعفران ۱۰۰ گرم است و فرد برای تهیه 1 کیلو زعفران باید 10 قرارداد خریداری کند. پس یعنی باید حساب معاملاتی را هم 10 برابر شارژ کند. مثلا اگر وجه تضمین اولیه برای یک قرارداد آتی زعفران 200 هزار تومان باشد، طبق فرمول زیر فرد باید حساب معاملاتی را 2 میلیون تومان شارژ کند.

2 میلیون تومان = 10 (تعداد موقعیت‌های خرید) * 200 هزار تومان (وجه تضمین اولیه برای یک قرارداد)

در نتیجه فرد برای خرید گواهی سپرده زعفران به اندازه یک کیلو در بازار بورسباید 8 میلیون تومان پرداخت می‌کرد. اما برای همین مقدار زعفران به کمک اهرم مالی در بازار مشتقه برابر 2 میلیون تومان شد. قطعا تامین 2 میلیون تومان وجه نقد برای سرمایه‌گذار آسانتر از تامین 8 میلیون تومان است.

نمودار شمعی چیست؟

برای تحلیل بازار بورسروش‌های مختلفی وجود دارد. برخی از این روش‌ها ساده‌تر و برخی مانند تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال نیاز به آموزش‌های تخصصی دارند. در حالت کلی تحلیل بنیادی مورد توجه سهامداران بلندمدت است، اما تحلیل تکنیکال دامنه استفاده بسیار گسترده‌ای دارد و زیرمجموعه‌های زیادی را شامل می‌شود. در ادامه این بخش به یکی از این زیرمجموعه‌ها به نام کندال استیک می‌پردازیم و دو موضوع « نمودار شمعی چیست؟» و « اجزای نمودار شمعی» را بررسی می‌کنیم.

نمودار شمعی چیست؟

نمودار شمعی چیست؟ نمودار شمعی یا کندل استیک روشی برای نمایش تحرکات قیمتی در بازه زمانی خاص است. در واقع سرمایه‌گذار بعد از انتخاب یک دوره (مثلا یک هفته یا یک ماه)، حرکات سهم را در قالب یک نمودار مشاهده می‌کند. حرکات قیمتی سهم می‌توانند الگوهای متفاوتی را تشکیل دهند. هر کدام از این الگوها دارای نام، ویژگی و توضیحات مخصوص به خود هستند و با شناخت آنها می‌توان آینده متفاوتی را برای سهم پیش‌بینی کرد.

نمودار شمعی پایه و اساس طراحی این الگوها است. به عبارت دیگر، نمودار شمعی از یک شمعدان (با بخش‌های مختلف مثل پایه، بدنه و...) تشکیل شده است. حال این شمعدان به هر شکلی که در نمودار ظاهر شود، مفهوم خاصی دارد و ما این اشکال را در قالب الگو شناسایی می‌کنیم.

اجزای نمودار شمعی

برای درک بهتر الگوهای کندل استیک، نگاهی داریم به اجزای نمودار شمعی:

حال اگر در نمودار، شمع بدون سایه بالا باشد، یعنی قدرت خریداران سهم کم است و ما را به عنوان یک الگو می‌شناسیم. اگر سایه پایین شمع کوتاه باشد، یعنی قدرت فروشندگان کم است و باز هم الگوی دیگری را تشکیل می‌دهد. در واقع اجزای نمودار شمعی طبق تصویر بالا ثابت است، اما با توجه به الگو می‌تواند در اندازه‌های متفاوت تشکیل شود، یا حتی بخشی از آن اصلا ظاهر نشود.

سخن آخر

در این مطلب چهار مورد از کاربردی‌ترین مباحث سرمایه‌گذاری یعنی «ارزش معاملات چیست؟»، «صرف سهام چیست؟»، «اهرم مالی چیست؟» و «نمودار شمعی چیست؟» بررسی شد. شناخت این موارد شما را در درک شرایط بازار بورسو نحوه کارکرد شرکت‌های بورسی یاری می‌کند. پیشنهاد می‌شود برای یادگیری تخصصی این مباحث و سرمایه‌گذاری حرفه‌ای، در دوره‌های آموزش بورس رایگانشرکت کنید.

در ادامه به سراغ مقاله صندوق سهامی چیستبروید.

مشاهده پست مشابه : بررسی بازار بورس از زوایای مختلف